कञ्चनपुर । आर्थिक वर्ष २०६४/०६५ सालमा कञ्चनपुरको दोधारा चाँदनीमा प्रस्ताव गरिएको सुक्खा बन्दरगाह निर्माणले १८ वर्षपछि गति लिँदैछ ।
१६ वर्षसम्म नेपाल आफैले निर्माण गर्ने भनेर चर्चा गरिए पनि अन्ततः २०२३ जुनमा भारत सरकारको पूर्ण लगानीमा निर्माण गर्ने सम्झौता दुई देशबीच भयो । त्यसयता नीतिगत र कानुनी प्रक्रिया मिलाउन पनि नेपाललाई दुई वर्ष लाग्यो । बल्ल आएर भारतीय पक्षलाई निर्माणस्थलमा काम गर्ने बाटो खुलेको छ ।
सन् २०२३ जुन १ मा भएको नेपाल-भारत द्विपक्षीय सम्झौताअनुसार कञ्चनपुरको दोधारा चाँदनीमा बन्ने सुक्खा बन्दरगाह निर्माण परियोजना अघि बढाइएको छ । करिब दुई अर्ब ३७ करोड भारतीय रूपैयाँमा बन्ने यो परियोजना तीन वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्य छ ।
निर्माणस्थलमा रहेका रूख हटाइसकेपछि निर्माण स्थल सफा गर्ने काम भइरहेको छ । पहिलो चरणमा २५ हेक्टरमा पूर्वाधार निर्माण हुनेछ, जसमा गोदाम, भन्सार, क्वारेन्टाइन, इमिग्रेसन र अन्य आवश्यक संरचनाहरू तयार गरिने छन् ।
यो परियोजनाको ठेक्का सिओएमटी कोम्ट कन्स्ट्रक्सन प्रालिले पाएको छ । उसले ३० महिनाभित्र भौतिक संरचना निर्माण कार्य सम्पन्न गर्ने सम्झौता गरेको छ । निकट भविष्यमा नेपाल-भारतका प्रधानमन्त्रीस्तरबाट हुने संयुक्त शिलान्यासपछि भौतिक संरचना निर्माण सुरू हुनेछ ।
सुक्खा बन्दरगाहले भारतका औद्योगिक क्षेत्रसँग जोड्ने हुँदा सुदूरपश्चिम क्षेत्रको व्यापार प्रवर्द्धन र रोजगार सिर्जनामा कायापलट हुने अपेक्षा छ । सुक्खा बन्दरगाह निर्माणपछि मालसामान आयात मात्रै नभई निर्यात पनि गर्नुपर्ने भएकोले सुदूरपश्चिममा औद्योगिक विकास र वस्तु उत्पादनको वातावरण बनाउनु पर्ने आवश्यकता छ ।
सुक्खा बन्दरगाह निर्माणको चर्चा झन्डै १८ वर्षयता चलिरहेको भए पनि अहिले फिल्डमा काम सुरू भएपछि स्थानीयस्तरमा आशा बढेको छ । सुक्खा बन्दरगाहसँगै पूर्व-पश्चिम राजमार्ग जोड्ने महाकाली नदीमाथि चार लेनको पुल र पहुँच मार्ग तथा निर्माणाधीन महाकाली करिडोरमार्फत नेपाल-भारत-चीन त्रिदेशीय नाकाको सम्भावना पनि खुल्दै छ ।
त्यसैले पनि सुदूरपश्चिम क्षेत्रलाई औद्योगिक केन्द्रका रूपमा स्थापित गर्न उद्योगी व्यवसायीको माग रहेको छ । दोधाराचाँदनी सुक्खा बन्दरगाह निर्माणले मालसामानको आयात निर्यातमा सुविधा पुर्याउने मात्र नभई सुदूरपश्चिममा रोजगारी, उद्योग र व्यापारिक सम्भावनाको नयाँ ढोका खोल्ने अपेक्षा छ ।
