काठमाडौं । नेपालको चौथो ठूलो व्यापार साझेदार मुलुक अमेरिकाले ल्याएको नयाँ कर नीतिले नेपालजस्ता अल्पविकसित मुलुकका लागि व्यापारको नयाँ अवसर खोलेको विज्ञ तथा व्यवसायीहरूले बताएका छन् ।
निर्यातमा नेपालसँग प्रतिस्पर्धा गरिरहेका मुलुकलाई बढी कर लगाएको अमेरिकाले न्यूनतम १० प्रतिशत आयात कर लगाएको अवस्थामा नेपालले प्रत्यक्ष फाइदा लिन सक्नेछ । तर, नयाँ अवसर उपयोग गर्नका लागि नेपालमा उत्पादन लागत कम गर्न भने चुनौती रहेको छ ।
अमेरिकी सरकारले नेपालबाट निर्यात हुने वस्तुका लागि १० प्रतिशत भन्सार महसुल निर्धारण गरेको छ । जबकि नेपालसँग निर्यातमा प्रतिस्पर्धा गरिहेका छिमेकी मुलुकहरू भारतका लागि २६ र चीनका लागि ३४ प्रतिशत भन्सार शुल्क लगाएको छ । यस्तो अवस्थामा उत्पादन लागत घटाउन सके नेपालले लाभ लिन सक्ने विज्ञहरूको भनाइ छ ।
नेपालबाट अमेरिकामा कुकुर तथा बिरालोको आहार, गलैंचा, हस्तकलाका सामान लगायत निर्यात हुँदै आएको छ । गत आर्थिक वर्षमा १९ अर्ब ४९ करोड करोडको वस्तु आयात हुँदा १७ अर्ब ३१ करोडको वस्तु निर्यात भएको थियो । नेपालमा उत्पादन भएका रैथाने वस्तुको माग उच्च रहे पनि अझै पर्याप्त निर्यात हुन सकेको छैन । अमेरिकाले भूकम्पपछि नेपाललाई दिँदै आएको ७७ वस्तुमा शून्य भन्सार सुविधाको म्याद आउँदो डिसेम्बरमा सकिँदैछ । तर त्यसको लाभ नेपालले लिन सकिरहेको छैन ।
व्यवसायीहरूले छिमेकी देशको तुलनामा नेपाललाई कम कर लगाइएकाले सरकारले सहजीकरण गरेमा लाभ लिन सकिने बताएका छन् ।
अमेरिकाले मात्र होइन युरोपका २५ भन्दा बढी मुलुकले पनि नेपाललाई शून्य भन्सार सुविधा दिएका छन् । यो सुविधा सन् २०२९ सम्म लम्बाउन लबिइङ भइरहेको छ । तर, विज्ञहरूले नेपाली वस्तुमा विश्वबजारले खोजे अनुसारको स्तर कायम गर्न सुझाएका छन् ।
नेपालले वार्षिक साढे १४ खर्ब हाराहारीमा व्यापार घाटा बेहोरिरहेको छ भने साढे एक खर्ब हाराहारीमा निर्यात रहेको छ । अहिले अन्य प्रतिस्पर्धी मुलुकको तुलनामा कम कर भएको स्थितिलाई उपयोग गर्दै निर्यात बढाउन सके व्यापार घाटा पनि कम गर्न सकिन्छ ।
