काठमाडौं । जेन-जी आन्दोलनपछि हुन लागेको निर्वाचनमा नयाँ-नयाँ नाम र अवधारणासहित दल दर्ता भएका छन् ।
२०६४ पछि कम्युनिष्ट नाम राखेर चुनावमा सहभागी हुने क्रम बढेकोमा यसपटक भने प्रजातान्त्रिक, लोकतान्त्रिक, समाजवादी अथवा राष्ट्र, राष्ट्रियता, नागरिकलगायतका नाम राखेर दर्ता गरिएका छन् । निर्वाचनमा आयोगमा यसपटक दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनयताकै सबैभन्दा धेरै अर्थात् १ सय २० वटा दल दर्ता भएका छन ।
२०७० सालमा भएको दोस्रो संविधान सभा निर्वाचनयताकै सबैभन्दा धेरै दल यसपटक दर्ता भएका छन् । फागुन २१ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा भाग लिन १ सय २० दल निर्वाचन आयोगमा दर्ता भएका हुन् । यो संख्या दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनयताकै धेरै हो । त्यतिबेला १ सय ३० राजनीतिक दलले निर्वाचनमा भाग लिएका थिए । त्यसअघि २०६४ को पहिलो संविधानसभा निर्वाचनमा ५४ दलले भाग लिएका थिए ।
तर फागुन २१ को निर्वाचनसम्म आइपुग्दा निर्वाचनमा भाग लिने कम्युनिष्ट पार्टीको संख्या घट्दै गएको छ भने प्रजातान्त्रिक, लोकतान्त्रिक, समाजवादी अथवा नागरिक नाम राखेर दर्ता गरिएका दल बढेका छन् । ६४ मा कम्युनिष्ट नाम राखेर ८ वटा दल दर्ता भएका थिए भने लोकतान्त्रिक र प्रजातान्त्रिक पार्टीका नाममा पनि ८ वटै थिए ।
समाजवादी भनेर दल खोल्ने २ मात्रै थिए । ७० को दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा लोकतान्त्रिक नामका दल १३ पुगे भने समाजवादी नामका दल पनि बढेर ५ वटा भए । संघीयतापछिको पहिलो आमनिर्वाचन २०७४ मा भने ९५ वटा दलमात्रै चुनावी मैदानमा देखिए । त्यो चुनावमा कम्युनिष्ट नाममा खोलिएका दलको संख्या आधा घटेर ४ वटामा सिमित रह्यो। लोकतान्त्रिक र समाजवादी नामका दल ७० को चुनावकै जस्तो १३ र ५ कै संख्यामा रहे ।
२०७९ मा भएको निर्वाचनमा भाग लिने दलको संख्या ७४ को भन्दा पनि घटेर ८४ वटामा सीमित भयो । कम्युनिष्ट नाम राखेर खोलिएका दल केही बढेर ९ पुगे । समाजवादी र लोकतान्त्रिक नामका पार्टी पनि बढे । समाजवादी नाम भएका दल ७ हुँदा १६ वटा दल लोकतान्त्रिक र प्रजातान्त्रिक नाममा दर्ता भए। जेन-जी आन्दोलनपछि घोषणा भएको फागुन २१ को निर्वाचनमा पनि देश, नागरिक, परिवर्तन, विकास, लोकतान्त्रिक, समाजवादी, राष्ट्रवादी जस्ता नाम राखेर पार्टी दर्ता गराउनेहरू बढेका छन् ।
पूराना राजनीतिक दलको शासकीय शैलीविरूद्ध भएको जेन-जी आन्दोलनपछि हुन लागेको निर्वाचनका लागि देश र नागरिकका नाममा नयाँ-नयाँ दल दर्ता पनि भएका छन् । यसपटक एक दर्जन जति दल यस्ता नाममा दर्ता भएका छन्। निर्वाचन आयोगमा निर्वाचन प्रयोजनकै लागि आइतबारसम्ममा दर्ता गर्ने दलमध्ये ७ वटा कम्युनिष्ट नामधारी छन् भने ५ वटा समाजवादी नामधारी छन्।
२०७९ को चुनावको तुलनामा लोकतान्त्रिक र प्रजातान्त्रिक नाम भएका दलको संख्या १६ बाट १० वटामा झरेको छ। यिनले नागरिकको मत जित्न सक्लान्, नसक्लान्, समय क्रममा थाहा हुँदै जाला ।
