काठमाडौं । लामो समयको सुक्खा खडेरीका कारण निकै चिन्तित देखिएका मधेशका किसान पछिल्लो समय पानी परेपछि जोडतोडले रोपाइँमा जुटेका छन् ।
गोडमेल गर्ने बेलामा धान रोप्न बाध्य किसानमा गत वर्षको तुलनामा एक चौथाई भन्दा बढी उपज घट्ने चिन्ता थपिएको छ । गत वर्ष साउनभित्र ९५ प्रतिशत रोपाई सम्पन्न भइसकेको थियो भने यस वर्ष बढीमा ८५ प्रतिशत मात्र रोपाइँ हुने अनुमान छ ।
धनुषाको नगराईन नगरपालिकाअन्तर्गत यो घोडघास गाउँ हो । लामो समयको सुक्खा खडेरीका कारण समस्यामा परेका त्यहाँका किसान आकाशे पानी परेपछि साउनको अन्तिममा धान रोपाइँ गर्न थालेका छन् । गोडमेल गर्ने बेलामा जोडतोडका साथ धान रोपाइँमा जुटेपनि छिपेको बिउ रोप्न वाध्य किसानमा मिहिनेत अनुसारको धान उत्पादन नहुने चिन्ता छ ।
डिप वोरिङ, स्यालो ट्युबवेल, नहर, कुलो, कृषि विद्युतिकरणलगायतका सुविधा रहेको खेतमा यसअघि नै जेनतेन रोपाइँ गरिएपनि पछिल्लो समय लामो अन्तरालपछि आकाशे पानी परेसँगै २ लाख ८५ हजार २ सय ५५ हेक्टरमा रोपाइँ भएको हो ।
कृषि विकास निर्देशनालयकाअनुसार मधेश प्रदेशका आठ जिल्ला मध्ये सबै भन्दा बढी धान खेती सप्तरीमा हुने गरेको छ । सप्तरीको ६८ हजार हेक्टरमा धान खेती हुँदै आएको छ भने सबैभन्दा कम रौतहटमा ३५ हजार हेक्टरमा मात्र धान रोपाइँ हुने गरेको छ । यस वर्ष मधेश प्रदेशमा बढीमा ८५ प्रतिशतसम्म रोपाइँ हुने अनुमान छ । ढिलो रोपाइँका कारण २७ प्रतिशत उत्पादन घट्ने अनुमान गरिएको छ ।
सुक्खा र खडेरी प्रभावित क्षेत्रका लागि भूमिगत सिंचाई सहयोग कार्यक्रमअन्तर्गत प्रदेश सरकारले किसानलाई राहत दिने घोषणा गरेको छ । यसका लागि मधेशका आठै जिल्ल्लाका २४ हजार भन्दा बढी किसानले वोरिङ जडानका लागि आवेदन दिएका छन् । वोरिङका लागि प्रदेश सरकारले १८ करोड वजेट विनियोजन गरेपनि यो राहत भने पर्याप्त छैन ।
गत वर्ष मौसम अनुकूल रहेको र रासायनिक मलको सहज आपुर्ति भएका कारण मधेशमा १४ लाख मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको थियो । मधेशको कुल ५ लाख ४२ हजार ५ सय ८१ हेक्टर खेतीयोग्य जग्गामध्ये ३ लाख ७२ हजार ६ सय ४५ हेक्टरमा धान रोपाई हुँदै आएको छ ।
कृषि विकास निर्देशनालयका अनुसार सबैभन्दा बढी बारामा ९५ प्रतिशत रोपाइँ भएको छ भने सवैभन्दा कम महोत्तरीमा ६१ दशमलव ५ प्रतिशत जग्गामा मात्र धान रोपाइँ भएको हो ।
