सुर्खेत । नेपालको लोपोन्मुख जातिका रूपमा रहेको छ राउटे समुदाय । पछिल्लो जनगणनाले १ सय ३६ जना मात्रै जनसंख्या रहेको देखाएको यो समुदाय विभिन्न स्थानमा बसाइँ सरेर फिरन्ते जीवन बाँचिरहेको छ ।
यसरी ठाउँठाउँमा बसाइँ सरिरहँदा यो समुदायको सुरक्षा र संरक्षणमा भने ठूलो चुनौती छ। दैलखबाट सरेर यो समुदाय हाल सुर्खेत आइपुगेको छ ।
मध्य चैतको महिना यसै पनि गर्मी । मधेसतिर त झन् यो याममा तातो हावा चल्न थालिसकेको छ । यही याममा सर्खेतको वीरेन्द्रनगर नगरपालिका-१३ स्थित करेखोलाको छेउमा बसेका छन् लोपोन्मुख राउटे समुदायका केही परिवार ।
घर बनाएर एकै ठाउँमा स्थायी बसोबास गर्ने भन्दा पनि घुमन्ते जीवन बाँचिरहेका यिनीहरू यस्तै दैनिकी गुजार्ने ढिपी गरिरहेका छन् । तर गास, बास र कपास अनि सुरक्षाको चिन्ता भने यिनीहरुसँग छ ।
राउटेहरु खासगरी कर्णाली प्रदेशको दैलेख, सर्खेत, कालिकोट, जाजरकोट र सल्यान तथा सुुदूरपश्चिमको अछाम र लम्बिनीको दाङका विभिन्न स्थानमा बसाइँ सरेर बासोबास गर्छन् । हाल उनीहरूको एउटा समूह यहाँ करेखोलामा छ भने अर्को समूह सुर्खेतको बराहताल गाउापालिका-६ सोतखोलामा ।
हामी यहाँ पुग्ने बेलामा करेखोलाको यो ठाउँबाट अलि माथितर्फ बसाइँ सर्ने तयारीमा थिए उनीहरू । राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार राउटेको जनसंख्या १ सय ३६ मात्रै छ । लोपोन्मुख यो समुदायको संरक्षणमा धेरै चुनौती छन् ।
आम मान्छेहरुभन्दा नितान्त फरक फिरन्ते दैनिकी गुजारिरहेका राउटे समुदायको संरक्षण र सहज जीवन निर्वाहका लागि सरकारी तहबाट पनि विभिन्न प्रयास नभएका होईनन् ।
तर यिनीहरुको शिक्षा, स्वास्थ्य र महिला-बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिकको जीवन धेरै जोखिममा छ । यसका लागी उनीहरूको तात्कालीक आवश्यकता मात्रै पूरा गर्ने भन्दा पनि दीर्घकालीन हिसाबले सोच्न जरुरी छ ।
