लुम्बिनी । विश्व सम्पदा स्थल लुम्बिनी युनेस्कोको खतराको सूचीमा पर्नबाट तत्कालका लागि जोगिएको छ ।
नयाँदिल्लीमा आयोजित युनेस्को वर्ल्ड हेरिटेज कमिटीको ४६ औँ सेसनमा भारतले लुम्बिनीका विषयमा भएका कमी-कमजोरी सुधार गर्न समय दिनुपर्ने भन्दै संशोधन प्रस्ताव दर्ता गरेपछि लुम्बिनीलाई खतराको सूचीमा राख्ने प्रस्ताव हालका लागि टरेको हो ।
कमी–कमजोरी सुधार गर्न समय दिनुपर्ने भन्दै भारतले राखेको संशोधनमा युनेस्को ‘वर्ल्ड हेरिटेज कमिटी’ का २१ मुलुकमध्ये १९ को समर्थन रहेको छ । लेबनान र बेल्जियम भने भारतको संशोधन प्रस्तावको विपक्षमा उभिएका थिए। युनेस्को वर्ल्ड हेरिटेज कमिटीको सेसनमा लुम्बिनीलाई खतराको सूचीमा राख्ने वा नराख्ने भन्ने विषयमा बुधबार र बिहीबार छलफल भएको थियो ।
नेपालका तर्फबाट युनेस्को प्रतिनिधि एवं फ्रान्सका लागि नेपाली राजदूत सुधीर भट्टराईले २०२२ मा लुम्बिनी आएको ‘रिएक्टिभ मनिटरिङ मिसन’ र ‘आईएससी मिटिङ’ का सुझाव तथा युनेस्कोका निर्देशन पालना गर्ने प्रतिबद्धता जनाउनुभएको थियो ।
बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीमा सम्पदा संरक्षणविपरीतका गतिविधि बढेर गएपछि युनेस्कोको वर्ल्ड हेरिटेज कमिटी सचिवालयले लुम्बिनीलाई खतराको सूचीमा राख्ने मस्यौदा तयार गरिएको निर्णय एक महिनाअघि सार्वजनिक गरेको थियो ।
लुम्बिनीमा सम्पदा प्रभाव मूल्यांकन (एचआईए) नगरीकनै धेरै काम गरिएको र युनेस्कोका सुझाव कार्यान्वयन नगरिएको भनेर युनेस्कोले प्रश्न उठाएको थियो। त्यस्तै जथाभाबी विकास निर्माणका काम गरिएको र पुरातात्त्विक भग्नावशेषलाई संरक्षण नगरिएको भनेर युनेस्कोले प्रश्न उठाएको थियो ।
